Mục lục

Khái niệm Metaverse đã trở thành một từ khóa hot và thu hút sự quan tâm của rất nhiều người sau khi Mark Zuckerberg công bố rằng Facebook sẽ chuyển từ một “Công ty Mạng Xã Hội” sang một “Công ty Metaverse”. Vậy Metaverse là gì và Cơ hội khi đầu tư trong Metaverse tại thị trường Crypto? Hãy cùng Tiền Điện tử tìm hiểu trong bài viết này nhé.

Metaverse là gì?

Metaverse là một thế giới ảo được tạo ra từ mạng Internet và các công cụ hỗ trợ thực tế ảo tăng cường (như VR, AR hoặc các công nghệ khác), nhằm mang lại những trải nghiệm chân thực nhất cho người dùng.

Trong Metaverse, đây là một thế giới tồn tại song song với thế giới thực tại. Tại đó, mọi rào cản đối với sự sáng tạo gần như được loại bỏ thông qua các công cụ và tính năng được các nhà phát triển cung cấp.

Nếu bạn vẫn còn mơ hồ với khái niệm trừu tượng này, thì bộ phim “Ready Player One” là một ví dụ tiêu biểu về Metaverse.

Nguồn gốc của Metaverse

Metaverse đã được đề cập lần đầu tiên trong cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng “Snow Crash” của tác giả Neal Stephenson vào năm 1992. Trong tác phẩm này, Metaverse được mô tả là một nơi mà con người có thể tương tác với nhau thông qua một không gian đậm chất Cyberpunk.

Như vậy, khái niệm Metaverse đã được hình thành từ cách đây khá lâu, thậm chí trước cả kỷ nguyên Internet. Bản thân từ “Metaverse” cũng được cấu tạo từ hai từ:

Meta: Có nghĩa là “vượt lên” hay “bên kia”.
Verse: Trong từ “Universe” có nghĩa là “vũ trụ”.

Vì vậy, Metaverse hàm ý một thế giới “vượt lên vũ trụ hiện hữu”, hay nói cách khác, là một thế giới song song với thực tại.

Đặc điểm của Metaverse

Một số đặc điểm chính của Metaverse bao gồm:

Tính bền vững (Sustainability): Khả năng duy trì hoạt động liên tục và được cải tiến không ngừng.
Tính nhập vai (Immersion): Mức độ chân thực của trải nghiệm trong Metaverse, phản ánh tỷ lệ giữa trải nghiệm ảo và thực tế.
Tính mở (Openness): Cho phép người tham gia có thể kết nối hoặc ngắt kết nối bất kỳ lúc nào. Đồng thời là không gian mở, không hạn chế về sáng tạo.
Hệ thống kinh tế (Economic System): Có một hệ thống kinh tế song song với thực tế, cho phép dễ dàng dịch chuyển tài sản giữa thế giới ảo và thế giới thực. Người dùng có thể tích lũy tài sản thông qua các sáng tạo trong Metaverse.

Những đặc điểm này cho thấy Metaverse mang tới một trải nghiệm đa chiều, sống động và có tính tương tác cao, cũng như một hệ thống kinh tế riêng biệt song song với thế giới thực.

Các lớp trong hệ sinh thái Metaverse

Metaverse được xây dựng dựa trên 4 lớp cấu thành chính:

Lớp Nền Tảng (Foundation Layer): Đây là lớp nền tảng cho sự kết nối, đó chính là mạng lưới Internet.
Lớp Cơ Sở Hạ Tầng (Infrastructure Layer): Về mặt cơ sở hạ tầng cho Metaverse, bao gồm các linh kiện phần cứng giúp mang lại trải nghiệm chân thực cho người dùng. Ngoài ra, các công nghệ then chốt như Blockchain, AI, Big Data cũng nằm trong lớp này.
Lớp Nội Dung (Content Layer): Đây là lớp chứa các trò chơi, ứng dụng giúp người dùng có thể đắm chìm trong những thế giới ảo khác nhau, tạo ra những trải nghiệm sống động nhất.
Lớp Metaverse Đích Thực (True Metaverse): Đây là lớp cuối cùng, khi các lớp dưới đã phát triển đủ, sẽ tạo nên một Metaverse hoàn chỉnh và đích thực.

Quá trình phát triển của Metaverse diễn ra như sau:

Lớp nền tảng Internet đang ngày càng được nâng cấp, trở nên nhanh chóng và tiện lợi hơn.
Lớp cơ sở hạ tầng cũng đang được các gã khổng lồ công nghệ không ngừng đầu tư và cải tiến.
Lớp nội dung đang dần hình thành với những tựa game mang phong cách Metaverse, đang chờ đợi sự hoàn thiện từ lớp cơ sở hạ tầng.

Khi các lớp nền tảng này phát triển đầy đủ, Metaverse đích thực sẽ sớm trở thành hiện thực.

Một số Game Metaverse nổi bật

Mặc dù công nghệ hiện tại vẫn chưa thể mang lại trải nghiệm Metaverse hoàn hảo như trong “Ready Player One”, nhưng đã có rất nhiều sản phẩm và ứng dụng được xây dựng dựa trên khái niệm Metaverse.

Một số ví dụ tiêu biểu:

Minecraft: Một tựa game thế giới mở, cho phép người chơi khai thác tài nguyên, xây dựng công trình và tạo ra thế giới riêng, đồng thời tương tác với người chơi khác.
GTA V: Ở chế độ chơi đa người, người chơi có thể tương tác, buôn bán, giao tiếp với nhau trong một thế giới mở.
Roblox: Cho phép người chơi sáng tạo nội dung, có hỗ trợ trải nghiệm VR và hệ thống khuyến khích kinh tế.

Trong thị trường tiền điện tử, cũng có nhiều trò chơi mang phong cách Metaverse như Decentraland, The Sandbox. Các trò chơi này cho phép người chơi tạo lập thế giới riêng, sở hữu tài sản dưới dạng NFT và trao đổi trong marketplace.

Tuy nhiên, các ứng dụng Metaverse hiện tại vẫn còn nhiều hạn chế:

Trải nghiệm chưa thực sự chân thực do giới hạn của công nghệ thực tế ảo tăng cường.
Khả năng tương tác giữa các sản phẩm vẫn rất hạn chế, đặc biệt với các trò chơi không dựa trên blockchain.
Không gian sáng tạo của người dùng còn bị giới hạn.

Vì vậy, Metaverse đúng nghĩa vẫn chưa thể hiện thực hoá như trong tác phẩm “Ready Player One”. Nhưng các ứng dụng hiện tại đã cho thấy những bước tiến đáng kể và tiềm năng phát triển to lớn của Metaverse trong tương lai.

4 lí do khiến Metaverse lại trở nên phổ biến

Trong quá trình phát triển của lịch sử, con người luôn nuôi dưỡng những khát vọng về sự khám phá và vượt qua: Vượt qua những đại dương rộng lớn, chinh phục những ngọn núi cao vút, khám phá những bí ẩn của vũ trụ,… Tuy nhiên, với rất nhiều rào cản về công nghệ, tài chính, hoặc tài nguyên hạn chế… chúng ta không thể đáp ứng hết những nhu cầu này một cách nhanh chóng.

Hiện nay, với sự bùng nổ phát triển của Internet và công nghệ, dường như chúng ta đã tìm thấy một giải pháp mới cho những thách thức trên, đó chính là sử dụng Metaverse.

Dưới đây là 4 lí do khiến Metaverse trở nên phổ biến:

Đối với một Metaverse đích thực, chúng ta có thể hoàn toàn tận hưởng những trải nghiệm và khám phá không giới hạn trong khi chờ đợi sự phát triển của công nghệ để có trải nghiệm thực tế.
Công nghệ Metaverse cho phép chúng ta trải nghiệm khám phá vũ trụ dựa trên các công nghệ thực tế ảo.
Với khả năng sáng tạo không giới hạn trong Metaverse, con người có thể phát triển các ý tưởng cũng như thử nghiệm cho các ứng dụng trong thực tế một cách nhanh chóng không có rào cản.
Tương tác chân thực thông qua internet, đặc biệt trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19.

Tiềm năng của Metaverse

Quy mô thị trường của Metaverse

Theo nghiên cứu từ LD Capital (một quỹ đầu tư vào công nghệ Blockchain hàng đầu tại Trung Quốc), ngành công nghiệp Metaverse sẽ bao gồm hai thành phần chính:

Cơ sở hạ tầng phần cứng: Bao gồm các ngành công nghiệp sản xuất thiết bị phần cứng như chip, linh kiện điện tử, thiết bị thực tế ảo tăng cường,… là cơ sở hạ tầng quan trọng nhằm nâng cao trải nghiệm trong Metaverse. Theo nghiên cứu từ The Business Research Company, vào năm 2020, giá trị của ngành công nghiệp này trên toàn cầu đã lên đến khoảng 862 tỷ đô la với tốc độ tăng trưởng hàng năm đạt 9.4%.
Nội dung Metaverse: Bao gồm tất cả các nền tảng (chủ yếu là game) giúp người dùng tham gia và đắm chìm trong Metaverse. Mảng này cũng bao gồm các mạng xã hội hoặc nền tảng chia sẻ như Youtube, Tiktok,… nhưng với Metaverse đích thực, các nền tảng này sẽ được tích hợp trực tiếp với game. Hiện nay, giá trị của ngành này đang ước tính vào khoảng 170 tỷ đô la.

Mặc dù Metaverse vẫn đang trong giai đoạn sơ khai nhưng những gì tồn tại hiện nay đã có giá trị lên đến hàng nghìn tỷ đô la. Điều này chưa kể đến việc khi các sản phẩm về thực tế ảo tăng cường trở nên phổ biến rộng rãi, sẽ là nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ hơn của thị trường Metaverse Gaming.

Các ứng dụng thực tế của Metaverse

Metaverse không chỉ mang lại trải nghiệm giải trí mà còn mở ra nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực khác như y tế, giáo dục, sản xuất, quân sự, và nhiều lĩnh vực khác.

Ví dụ trong lĩnh vực y tế, Metaverse có thể tạo ra một môi trường ảo giúp các bác sĩ nghiên cứu và phát triển các phương pháp điều trị mới mà không cần tốn quá nhiều nguồn lực và không gây rủi ro cho bệnh nhân.

Trong lĩnh vực giáo dục, một thế giới ảo tương tác có thể giúp học sinh và sinh viên tiếp thu kiến thức từ những giáo viên hàng đầu. Việc học được kết hợp với các ví dụ thực tiễn giúp việc hiểu bài dễ dàng và sinh động hơn.

Đánh giá về Metaverse của các tổ chức lớn

Một trong những người đầu tiên quan tâm đến Metaverse phải kể đến là là Mark Zuckerberg – Founder & CEO của Facebook. Ông từng chia sẻ về Metaverse: “Internet di động hiện nay có thể đáp ứng nhiều nhu cầu của mọi người từ lúc thức dậy đến khi đi ngủ. Vì vậy, tôi không nghĩ mục đích chính của Metaverse là để mọi người tham gia vào Internet nhiều hơn, mà là cho phép mọi người tham gia vào Internet một cách tự nhiên hơn”.

Cùng với lời chia sẻ này, Facebook đã đầu tư vào thiết bị VR thông qua việc sở hữu Oculus và thậm chí thay đổi tên công ty thành Meta để tập trung phát triển cơ sở hạ tầng phần cứng cho Metaverse.

Ngoài Facebook, các công ty công nghệ lớn khác như Google, Microsoft, Sony cũng tham gia vào Metaverse thông qua việc thành lập XR Association – một liên minh với mục tiêu phát triển “Experiential Reality”.

Tim Sweeney – CEO của Epic Games, công ty đứng sau tựa game Fortnite, cũng đã chia sẻ quan điểm về Metaverse. Ông cho rằng đây là một thị trường rất tiềm năng và giải thích lý do tại sao Epic Games muốn phát triển Fortnite thành một phần của Metaverse.

Ngoài ra, Tim Sweeney cũng nhấn mạnh rằng Metaverse sẽ không chỉ là một thế giới do một công ty tạo ra, mà sẽ bao gồm nhiều ứng dụng và khả năng tương tác giữa các thế giới khác nhau.

Trong thị trường Crypto, Decentraland – một ứng dụng Metaverse, đã được đại diện bởi Dave Carr. Ông đề cao tính phi tập trung của Metaverse và cho rằng việc Decentralized là cần thiết để người dùng có quyền sở hữu và sáng tạo tự do trong Metaverse.

Mối liên hệ giữa Blockchain và Metaverse

Trên thực tế, Metaverse có thể được thiết lập trên nền của rất nhiều loại công nghệ khác nhau. Tuy nhiên, trong một thế giới đề cao sự sáng tạo không giới hạn, tương tác, và tính tự do phân quyền như Metaverse, dường như Blockchain sẽ là một trong những công nghệ then chốt của thế giới này.

Mình sẽ giải thích cho anh em tại sao ngay dưới đây!

Blockchain – Nền tảng cốt lõi cho sự phát triển của Metaverse

Khi nghiên cứu lý thuyết về Metaverse, chúng ta có thể thấy công nghệ blockchain sẽ đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng một Metaverse đúng nghĩa.

Như đã thấy trong Infographic của Jon Radoff, ngành công nghiệp Metaverse đang thu hút sự tham gia của nhiều công ty công nghệ hàng đầu, bao gồm phần cứng, phần mềm, blockchain, gaming, v.v. Trong đó, lớp Content – các nội dung và trải nghiệm – được xem là gần nhất với ý niệm Metaverse. Tuy nhiên, các nền tảng hiện tại như Google, Facebook, Fortnite, Roblox đều còn bộc lộ một số hạn chế:

Khả năng tương tác giữa các nền tảng còn hạn chế: Người dùng không thể di chuyển hoặc trao đổi tài sản số giữa các thế giới ảo khác nhau.
Tài sản số không thực sự thuộc về người dùng: Các vật phẩm ảo trong game có thể bị mất đi do thay đổi chính sách hoặc luật pháp.
Thiếu tính cá nhân hóa và sở hữu: Người dùng không có quyền sở hữu thực sự đối với tài sản số của mình.

Ở đây, công nghệ blockchain với những đặc tính nổi bật như:

Khả năng mở rộng (Scalability): Các blockchain hiện đại như Avalanche, Polkadot, Cosmos đã giải quyết được vấn đề về tốc độ và khả năng mở rộng.
Khả năng tương tác (Interoperability): Các tài sản trên các blockchain khác nhau có thể được trao đổi qua lại nhờ công nghệ Cross-chain.
Tính cá nhân hóa (Ownership & Privacy): Các tài sản số dưới dạng NFT (token không thể thay thế) giúp người dùng nắm quyền sở hữu và kiểm soát tài sản của mình.
Tính bảo mật (Security): Công nghệ blockchain mang lại sự an toàn, bảo mật cao cho tài sản số của người dùng.

Ngoài ra, sự phát triển mạnh mẽ của DeFi (Tài chính phi tập trung) cũng đóng vai trò như một hệ thống kinh tế số đơn giản, linh hoạt để hỗ trợ các hoạt động kinh tế trong Metaverse, như trao đổi hàng hóa, chuyển tài sản, vay vốn, thanh toán, v.v.

Với những lợi thế vượt trội về khả năng mở rộng, tương tác, sở hữu và bảo mật, cùng với sự phát triển của hệ sinh thái DeFi, công nghệ blockchain hoàn toàn có thể trở thành nền tảng then chốt để xây dựng nên một Metaverse đúng nghĩa – một thế giới ảo song song, sáng tạo và cá nhân hóa hơn.

Các yếu tố then chốt cho sự phát triển của Metaverse trong Crypto

Để xây dựng một Metaverse thực sự hoàn chỉnh trong không gian Crypto, cần có sự kết hợp của ba thành phần chính:

Các nền tảng Blockchain tối ưu: Đây chính là lớp nền tảng cơ bản. Cần có các blockchain có khả năng mở rộng (scalability) tốt, như Polkadot, Avalanche, Cosmos, Solana, NEAR, Mina, v.v. Những blockchain này sẽ đáp ứng được các yêu cầu về hiệu suất và lưu trữ cho Metaverse.
Các ứng dụng Dapps phục vụ Metaverse: Trên nền tảng các blockchain, sẽ cần có các ứng dụng phi tập trung (Dapps) phục vụ các mục đích khác nhau của Metaverse:
- Các nền tảng Metaverse Gaming thuần như Decentraland, The Sandbox.
- Các ứng dụng DeFi để phát triển nền kinh tế Metaverse, như các sàn giao dịch, dịch vụ vay vay, thanh toán, v.v.
- Các ứng dụng NFT để xây dựng hệ thống tài sản số trong Metaverse.
Các cầu nối Cross-chain: Đây là yếu tố quan trọng để tạo ra sự liên kết, tương tác giữa các thế giới ảo và nền kinh tế Metaverse. Các công nghệ Cross-chain sẽ cho phép trao đổi, chuyển đổi tài sản số giữa các blockchain khác nhau.

Hiện nay, mặc dù đã có những bước tiến đáng kể, nhưng các yếu tố trên vẫn chưa phát triển hoàn chỉnh:

Các nền tảng blockchain mới chỉ giải quyết được một phần vấn đề về tốc độ và khả năng mở rộng.
Các ứng dụng Dapps phục vụ Metaverse vẫn chưa tạo ra được những trải nghiệm tốt như game truyền thống.
Công nghệ Cross-chain vẫn còn nhiều lỗ hổng, dẫn đến các vụ hack liên quan.

Vì vậy, để Metaverse trong không gian Crypto có thể phát triển, các công ty, nhà phát triển cần tiếp tục cải thiện và hoàn thiện các yếu tố cốt lõi này. Khi ba thành phần trên được kết hợp một cách hiệu quả, Metaverse sẽ có thể bứt phá và phát triển mạnh mẽ.

Xu hướng phát triển Metaverse trong tương lai

Mặc dù công nghệ thông tin đang phát triển mạnh mẽ, nhưng Metaverse vẫn chỉ là một khái niệm thuộc về tương lai và chưa phải là thời điểm để bùng nổ.

Có một số lý do để nhận định như vậy:

Công nghệ VR còn hạn chế: Hiện tại, các thiết bị VR trên thị trường vẫn còn khá đắt đỏ và chưa phổ biến. Các trải nghiệm liên quan đến VR cũng chưa thực sự hấp dẫn, khiến các nhà phát triển còn lưỡng lự trong việc đầu tư vào lĩnh vực này.
Thị trường VR còn nhỏ: Theo ước tính của Grand View Research, thị trường Virtual Reality chỉ đạt khoảng 22 tỷ USD vào năm 2021 – một con số rất khiêm tốn so với tiềm năng phát triển trong tương lai. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng của ngành này dự kiến sẽ đạt khoảng 18%/năm, với quy mô dự kiến đạt 70 tỷ USD vào năm 2028.
Sự chuẩn bị cho Metaverse: Mặc dù VR hardware là yếu tố then chốt cho Metaverse, việc phát triển các nội dung (Content) cũng sẽ diễn ra đồng thời, chứ không đợi đến khi VR hoàn thiện. Các ông lớn công nghệ như Facebook, Epic Games, Roblox… đã bắt đầu đầu tư và chuẩn bị cho tương lai của Metaverse.

Tóm lại, Metaverse vẫn chỉ là một khái niệm lý thuyết cho tương lai, chứ chưa phải là thời điểm để bùng nổ. Tuy nhiên, với sự tham gia của nhiều công ty công nghệ lớn, cùng với sự tiến bộ của công nghệ VR, Metaverse được kỳ vọng sẽ trở thành một ngành công nghiệp đầy tiềm năng trong thời gian tới.

Cơ hội khi đầu tư vào Metaverse là gì?

Với sự phát triển của công nghệ blockchain, Metaverse được kỳ vọng sẽ trở thành một không gian ảo rộng lớn và đa dạng trong tương lai. Dưới đây là 3 cơ hội đầu tư vào Metaverse mọi người có thể tham khảo:

Các nền tảng Blockchain nền tảng

Những blockchain nền tảng cho Metaverse cần có những đặc điểm sau:

Khả năng mở rộng lớn (scalability) để đáp ứng nhu cầu sử dụng rộng rãi.
Phí giao dịch thấp, tốc độ nhanh và bảo mật cao.
Khả năng lưu trữ lớn và sáng tạo không giới hạn.
Một số nền tảng Blockchain đáp ứng được các nhu cầu trên như Solana, Mina, Avalanche, Polygon, Cosmos, NEAR, Flow, Theta.

Các ứng dụng Dapps phục vụ Metaverse

Các nền tảng Metaverse Gaming như Decentraland, The Sandbox.
Các nền tảng Game thế giới mở, cho phép sáng tạo không giới hạn.
Các marketplace NFT.
Các nền tảng DeFi, đặc biệt là những giúp chuyển tài sản giữa thế giới thật và Crypto.

Các ứng dụng Cross-chain và Interoperability

Đây là những nền tảng quan trọng để kết nối các hệ sinh thái Metaverse, như:

Các ứng dụng Liquidity Cross-chain.
Các ứng dụng chuyển đổi, trao đổi NFT qua các blockchain.

Kết luận

Thông qua bài viết này, hy vọng bạn nắm được thông tin cơ bản về Metaverse, cũng như tiềm năng phát triển của ngành công nghiệp này.

Theo dõi ngay Tiền Điện Tử để cập nhật các thông tin mới nhất về thị trường cùng các chương trình Airdrops tiềm năng mỗi ngày.