Gas fee là gì? 4 cách giúp các nhà đầu tư tối ưu hoá phí gas

Trong các hệ sinh thái blockchain, gas fee là một khái niệm không còn xa lạ, đặc biệt với những người tham gia vào các giao dịch trên nền tảng Ethereum. Đây là yếu tố không thể thiếu để đảm bảo các giao dịch được xác nhận và mạng lưới blockchain hoạt động trơn tru, an toàn. Tuy nhiên, phí gas đôi lúc có thể biến động mạnh và gây ra không ít khó khăn cho người dùng, đặc biệt là khi mạng quá tải. Trong bài viết này, hãy cùng tiendientu tìm hiểu gas fee là gì nhé!

Gas fee là gì?

Gas fee hay phí gas hoặc phí mạng lưới là khoản chi phí mà người dùng phải trả để hoàn thành giao dịch hoặc tham gia vào các hoạt động DeFi như cho vay (lending), canh tác lợi nhuận (farming), đặt cọc (staking) trên các mạng blockchain có hỗ trợ hợp đồng thông minh.

Phí gas không chỉ là phần thưởng cho thợ đào hoặc validator nhằm khuyến khích họ xác nhận và ghi nhận các giao dịch, mà còn giúp hạn chế tình trạng spam trên mạng lưới. Mức phí này dao động tùy thuộc vào nhiều yếu tố như kích thước giao dịch, đơn giá gas, độ phức tạp của giao dịch và có thể được người dùng tùy chỉnh để phù hợp với nhu cầu của mình.

Phí gas được thanh toán bằng native token của từng mạng blockchain, ví dụ như ETH trên Ethereum hay SOL trên Solana. Phí gas gồm hai thành phần chính mà người dùng cần nắm rõ: gas limit và gas price.

Phí Gas giống như việc bạn cần đổ 0.5 lít xăng để di chuyển 10 km, với giá xăng là 25,000 VND/lít, người dùng sẽ chi khoảng 12,500 VND cho quãng đường đó. Tương tự, trên blockchain, để thực hiện một hành động như chuyển 10 ETH, người dùng cần trả phí gas và mức phí này được tính toán dựa trên gas limit và gas price để hoàn tất giao dịch.

Phân biệt gas limit và gas price

1. Gas limit

Gas limit là số lượng gas tối đa mà người dùng sẵn sàng chi trả để thực hiện một hành động hoặc xác nhận một giao dịch trên mạng blockchain. Gas limit có thể thay đổi tùy vào loại giao dịch và thời điểm thực hiện, và người dùng có thể tự thiết lập mức gas limit phù hợp với nhu cầu của mình.

Gas limit đóng vai trò thiết yếu trong việc hoàn tất giao dịch, vì nó biểu thị lượng tài nguyên tính toán cần thiết. Với các giao dịch đơn giản như chuyển token giữa các ví, gas limit thường sẽ thấp hơn. Trong khi đó, những giao dịch phức tạp hơn như sử dụng các hợp đồng thông minh hoặc tương tác với nhiều ứng dụng phi tập trung (dApp) sẽ yêu cầu gas limit cao hơn, bởi chúng cần sử dụng tài nguyên lớn hơn để xử lý giao dịch.

2. Gas price

Gas price là số tiền người dùng sẵn sàng chi trả cho mỗi đơn vị gas, được tính bằng đồng coin gốc của blockchain trên đó giao dịch diễn ra. Gas price mà người dùng chọn ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ xử lý giao dịch, vì các thợ đào hoặc validator thường ưu tiên xác nhận các giao dịch có gas price cao hơn để nhận được phần thưởng cao hơn.

Khi người dùng đặt gas price cao, giao dịch sẽ được xác nhận nhanh chóng do chúng hấp dẫn các thợ đào/validator. Ngược lại, với gas price thấp, giao dịch có thể mất nhiều thời gian hơn để được xử lý. Điều này giúp người dùng cân nhắc lựa chọn giữa chi phí và tốc độ xác nhận. Trong các trường hợp không cần thực hiện giao dịch quá gấp, người dùng có thể đặt gas price thấp để tiết kiệm chi phí.

Trên blockchain Ethereum, gas price thường được tính bằng đơn vị Gwei, với 1 Gwei tương đương 0,000000001 ETH (10⁻⁹ ETH). Chẳng hạn, thay vì nói gas fee là 0,000000001 ETH, người dùng chỉ cần nói là 1 Gwei, giúp đơn giản hóa cách biểu đạt và dễ hiểu hơn về chi phí gas.

Công thức tính phí gas

Cách để tính Gas Fee như sau:

Gas Fee = Gas Limit x Gas Price

Với Gas limit của Ethereum là 21,000 và Gas price là 106 Gwei, Gas fee sẽ là:

Gas fee = 21,000 x 106 Gwei = 2,226,000 Gwei ~ 0,002226 ETH

Điều này có nghĩa là người dùng sẵn lòng chi trả 0,002226 ETH để giao dịch được thực hiện.

Phí gas trên một số blockchain hiện nay

Mỗi blockchain hiện nay đều có cách tính phí gas riêng, và khoản phí này luôn được thanh toán bằng đồng coin gốc của mạng lưới đó. Điều này có nghĩa là, khi người dùng thực hiện giao dịch hoặc chuyển token trên một blockchain cụ thể, họ cần sử dụng chính đồng coin gốc của blockchain đó để trả phí gas.

Ví dụ:

• Trên Ethereum, khi thực hiện các giao dịch như mua, bán, hoặc lưu trữ các token ERC20 như USDT ERC20, người dùng cần trả phí gas bằng Ether (ETH).
• Trên Solana, phí gas cho các giao dịch với token SPL như SRM, RAY sẽ được thanh toán bằng Solana (SOL).
• Trên Binance Smart Chain, các giao dịch hoặc lưu trữ token BEP20 sẽ yêu cầu phí gas bằng Binance Coin (BNB).

Vì vậy, người dùng cần đảm bảo có đủ lượng coin gốc của blockchain mà họ đang sử dụng để thanh toán phí gas cho mọi giao dịch trên mạng lưới đó.

Gas fee quan trọng như thế nào?

Sau khi đã nắm rõ về gas fee là gì, một câu hỏi phổ biến mà nhiều nhà đầu tư thường đặt ra là: tại sao cần phải có gas fee trên blockchain? Việc thu phí gas không chỉ đơn thuần là cách thu phí từ người dùng mà còn mang lại nhiều ý nghĩa quan trọng như:

• Hỗ trợ Validators/Miners: Gas fee là cách mà người dùng trả phí cho các validators hoặc miners – những người chịu trách nhiệm xác thực và ghi nhận giao dịch trên blockchain. Công việc của họ giúp đảm bảo mạng lưới hoạt động ổn định và an toàn.
• Bảo vệ an toàn và bảo mật: Phí gas giúp ngăn chặn spam giao dịch và hạn chế các cuộc tấn công. Vì mỗi giao dịch đều yêu cầu một khoản phí nên các cuộc tấn công nhằm làm nghẽn mạng sẽ trở nên đắt đỏ hơn, giúp tăng cường tính bảo mật của blockchain.
• Tạo động lực cho token của blockchain: Việc yêu cầu trả gas fee bằng đồng token gốc của blockchain giúp gia tăng nhu cầu sử dụng token, từ đó có thể thúc đẩy giá trị token và sự phát triển ổn định của mạng lưới.
• Đảm bảo sự hợp lý trong việc sử dụng tài nguyên: Cơ chế định giá gas fee ngăn ngừa việc lãng phí tài nguyên blockchain vào các hoạt động không hiệu quả, giúp đảm bảo rằng các tài nguyên tính toán được dành cho những giao dịch có giá trị thực.

Như vậy, gas fee không chỉ là một chi phí giao dịch mà còn là cơ chế cần thiết giúp blockchain vận hành một cách an toàn và hiệu quả hơn.

4 cách giúp giảm phí gas cho nhà đầu tư

1. Tối giản hóa các bước giao dịch

Các giao dịch phức tạp sẽ yêu cầu nhiều tài nguyên tính toán hơn, dẫn đến việc các validators hoặc miners phải xử lý thêm công việc để xác thực. Điều này khiến những giao dịch có nhiều bước hoặc cấu trúc phức tạp phải trả phí gas cao hơn so với giao dịch đơn giản.

Để tiết kiệm phí gas, nhà đầu tư có thể tối giản hóa các bước giao dịch. Việc giảm số lượng và độ phức tạp của từng bước sẽ làm giảm lượng tài nguyên tính toán cần thiết, từ đó tiết kiệm phí gas. Cách này không chỉ giúp giảm chi phí mà còn tăng tốc độ và hiệu suất của giao dịch trên blockchain.

2. Ước tính gas limit cần thiết

Việc đặt gas price cao sẽ giúp giao dịch của bạn được ưu tiên xác thực nhanh hơn, và thiết lập gas limit cao hơn mức ước tính có thể đảm bảo giao dịch hoàn tất mà không bị dừng giữa chừng do hết gas. Tuy nhiên, nếu đặt quá cao cho cả gas price và gas limit, bạn có thể phải trả phí gas vượt mức cần thiết.

Để tránh lãng phí gas, bạn nên dùng các công cụ như BSCscan (cho Binance Smart Chain) hoặc EtherScan (cho Ethereum) để ước tính gas limit và gas price tối ưu trước khi giao dịch. Điều chỉnh gas limit hợp lý sẽ giúp đảm bảo giao dịch hoàn thành mà không gây ra sự tốn kém không cần thiết.

3. Hạn chế giao dịch khi phí gas quá cao

Gas price có xu hướng thay đổi tùy vào nhu cầu giao dịch trên mạng lưới. Khi nhiều giao dịch cần xác nhận, gas price sẽ tăng cao, còn khi mạng ít giao dịch, gas price thường sẽ giảm xuống.

Do đó, bạn nên tránh giao dịch khi gas price ở mức cao để giảm chi phí. Hầu hết các blockchain hiện nay đều cung cấp công cụ theo dõi gas price, cho phép bạn chọn thời điểm giao dịch hợp lý, từ đó tối ưu hóa chi phí. Chọn thời điểm thích hợp có thể giúp bạn tiết kiệm đáng kể khi thực hiện giao dịch.

4. Tránh nhầm lẫn giữa gas limit và gas price

Gas price và gas limit là hai yếu tố mà người dùng có thể điều chỉnh khi giao dịch trên blockchain, nhưng việc nhầm lẫn giữa chúng và số lượng token muốn giao dịch có thể dẫn đến việc tiêu tốn quá nhiều gas.

Để tránh tình trạng này, bạn hãy kiểm tra kỹ thông tin trước khi tiến hành giao dịch. Hiểu rõ cách hoạt động của gas price và gas limit sẽ giúp bạn đặt các giá trị hợp lý, giảm thiểu việc tiêu tốn gas không cần thiết. Bạn cũng có thể sử dụng công cụ như EtherScan hay BSCscan để hỗ trợ trong việc ước tính phí gas một cách hiệu quả.

Kết luận

Tóm lại, gas fee đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động ổn định và an toàn của mạng lưới blockchain. Đối với các nhà đầu tư, việc hiểu rõ gas fee là gì và quản lý phí gas hiệu quả là điều cần thiết để tiết kiệm chi phí, tăng cường hiệu suất giao dịch và đạt được lợi ích tối đa từ các hoạt động trên blockchain.