zkSync là gì?
zkSync là một giải pháp mở rộng Layer-2 được Matter Labs phát triển vào tháng 6 năm 2020, với mục tiêu giảm chi phí, tăng tốc độ giao dịch và đảm bảo an ninh trên Ethereum thông qua công nghệ ZK Rollups.
Tương tự như các Optimistic Rollups, zk-rollups tổng hợp các giao dịch ngoài mạng chính và gửi bằng chứng giao dịch đến Ethereum. Quá trình này gom nhiều giao dịch thành một lô duy nhất, và xác thực chúng thông qua mạng Ethereum.
Quá trình phát triển của zkSync
zkSync Lite (zkSync 1.0)
zkSync Lite là phiên bản đầu tiên của zkSync, ra mắt vào giữa năm 2020. Phiên bản này được thiết kế để hỗ trợ chủ yếu cho các giao dịch thanh toán với khả năng xử lý lên tới 3.000 giao dịch mỗi giây (TPS). Mặc dù vậy, với nhu cầu ngày càng cao về thông lượng và yêu cầu hỗ trợ cho các hợp đồng thông minh, đội ngũ phát triển đã không ngừng nghiên cứu và nâng cấp zkSync lên một tầm cao mới.
zkSync Era (zkSync 2.0)
Tháng 3 năm 2023, zkSync đã ra mắt zkEVM mainnet, được gọi là zkSync Era. Như tên gọi, đây là một zk-rollup tương thích với EVM (Ethereum Virtual Machine). Các nhà phát triển có thể sử dụng trực tiếp Solidity hoặc các ngôn ngữ lập trình khác của Ethereum để phát triển hợp đồng thông minh trên zkSync Era, giúp giảm đáng kể rào cản và chi phí khi chuyển đổi sang zkSync.
Một điểm nhấn khác của zkSync Era là zkPorter, một giải pháp sharding mà Matter Labs phát triển để cải thiện đáng kể thông lượng giao dịch. Với zkPorter, zkSync có thể đạt tốc độ xử lý lên đến 20,000 TPS, so với 3,000 TPS của phiên bản trước đó.
Ưu và nhược điểm của zkSync là gì?
Ưu điểm
- Hiệu suất cao: zkSync cung cấp tốc độ giao dịch nhanh chóng, đáp ứng tốt cho các ứng dụng DeFi và các trường hợp sử dụng khác.
- Phí giao dịch thấp: Giảm phí giao dịch, giúp tăng tính khả dụng và thu hút người dùng.
- Tích hợp dễ dàng: zkSync có khả năng tích hợp với các ứng dụng và hợp đồng thông minh hiện có trên Ethereum, mở ra nhiều cơ hội phát triển trong hệ sinh thái blockchain.
- Tương thích với EVM: zkSync Era hỗ trợ đầy đủ EVM thông qua zkEVM, cho phép các hợp đồng thông minh trên zkSync tương thích với Ethereum.
- Bảo mật cao: Sử dụng Ethereum như tầng cơ bản, zkSync Era dựa vào Ethereum để chống lại các cuộc tấn công mạng.
- Nguồn mở và linh hoạt: Là một giao thức mã nguồn mở, zkSync cho phép cộng đồng phát triển và điều chỉnh theo nhu cầu của từng ứng dụng hoặc dự án.
Nhược điểm
- Tính tập trung: Một số người lo ngại rằng zkSync có thể dẫn đến sự tập trung quá mức, do sự phụ thuộc vào các validators hoặc operators. Nếu một số validators quan trọng bị tấn công, điều này có thể ảnh hưởng đến tính bảo mật.
- Nguy cơ tiềm ẩn về an ninh: Dù zkSync sử dụng công nghệ zero-knowledge để bảo vệ tính riêng tư và xác thực giao dịch, nhưng vẫn có rủi ro an ninh từ việc triển khai các phần mềm và giao thức phức tạp.
- Phụ thuộc vào các bên tham gia: zkSync dựa vào các validators và operators để vận hành. Sự phụ thuộc này có thể gây lo ngại về tính tương thích và độ tin cậy của các bên tham gia.
- Rủi ro thông tin sai lệch: Trong một số trường hợp, công nghệ zero-knowledge có thể gây ra lỗi thông tin không chính xác, ảnh hưởng đến tính toàn vẹn của các giao dịch.
Đội ngũ phát triển
zkSync được phát triển bởi Matter Labs, một công ty có trụ sở tại Đức với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực bằng chứng ZK và mật mã máy tính. Dưới đây là thông tin về Alex Gluchowski – Đồng sáng lập & CEO:
- Thạc sĩ tại Đại học Technische Universität Berlin.
- Trưởng phòng kỹ thuật phần mềm tại Clarity AG, Bad Homburg (2007-2009).
- CTO tại ExpoGlobus.com (2011-2013).
- Đồng sáng lập và CTO tại Somuchmore GmbH (2013-2015).
- Đồng sáng lập và CTO tại PaulCamper (2015-2017).
- Giám đốc R&D tại Entropy Labs (2017-2018).
- CEO của Matter Labs từ tháng 12/2018 đến nay.
Nhà đầu tư
zkSync đã thu hút hơn 458 triệu USD qua hơn 5 vòng gọi vốn:
- Seed (23/12/2019): 2 triệu USD từ 1kx, Hashed Fund, …
- Series A (T3/2021): 6 triệu USD từ Binance, Coinbase Ventures, Balancer, Aave, Curve…
- Series B (T11/2021): 50 triệu USD từ a16z, Blockchain.com, Crypto.com, Bybit, Consensys, OKEx, Covalent…
- Tháng 1/2022: Nhận 200 triệu USD từ BitDAO để xây dựng hệ sinh thái zkSync.
- Series C (T11/2022): 200 triệu USD dẫn đầu bởi Blockchain Capital và Dragonfly, cùng các nhà đầu tư khác như Light Speed Venture Partners, Variant, A16z…
ZK Token là gì?
Thông tin cơ bản về ZK Token
- Tên Token: zkSync
- Ticker: ZK
- Blockchain: zkSync Era
- Contract: 0x5A7d6b2F92C77FAD6CCaBd7EE0624E64907Eaf3E
- Tổng nguồn cung: 21,000,000,000 ZK
Phân bổ ZK Token
zkSync đã thông báo tỷ lệ phân bổ token ZK như sau:
- Token Assembly: 29.3%
- Ecosystem Initiatives: 19.9%
- Airdrop: 17.5%
- Investors: 17.2%
- Team: 16.1%
Lịch phát hành ZK Token
Tokens dành cho nhà đầu tư và đội ngũ phát triển sẽ mở khóa trong 4 năm từ tháng 6/2024 đến tháng 6/2028, bao gồm một giai đoạn cliff kéo dài một năm. Vào tháng 6/2025, 3.66% tổng nguồn cung sẽ được mở khóa từ phân bổ cho team và nhà đầu tư. Sau đó, tối đa 0.82% nguồn cung token sẽ được mở khóa hàng tháng cho đến tháng 6/2028.
Giao dịch ZK Token
ZK Token đã được niêm yết trên các sàn giao dịch lớn như Binance, Bybit,…
Roadmap
Sau khi niêm yết và gây ra nhiều tranh cãi về việc Airdrop dành cho người ủng hộ dự án, đội ngũ zkSync hiện vẫn chưa công bố thêm kế hoạch phát triển mới.
Dự án tương tự
zkSync là một giải pháp Layer-2 cho Ethereum, tương tự như các dự án: Arbitrum, Optimism, Manta Network.
Kênh thông tin dự án
Kết luận
zkSync là một giải pháp Layer-2 đầy triển vọng cho Ethereum, nổi bật với khả năng mở rộng, bảo mật và quyền riêng tư. Tuy nhiên, tính phức tạp và các thách thức ban đầu có thể ảnh hưởng đến việc áp dụng rộng rãi zkSync. Tương lai của zkSync như một giải pháp mở rộng chính cho Ethereum sẽ phụ thuộc vào sự phát triển, mức độ chấp nhận của cộng đồng và sự cạnh tranh từ các giải pháp khác như Optimistic Rollup. Dù vậy, zkSync vẫn chứng tỏ tiềm năng lớn của mình trong việc cải thiện hệ sinh thái Ethereum.
Tuy nhiên, những lùm xùm về Airdrop đã khiến cộng đồng quay lưng với dự án, đây là một yếu tố quan trọng cần xem xét đối với bất kỳ dự án nào muốn phát triển bền vững.
Qua bài viết này, Tiền Điện Tử đã giới thiệu đến bạn đọc thông tin về zkSync là gì và ZK Token. Nếu có thắc mắc hay cần giải đáp vấn đề gì hãy để lại ở phần bình luận để được phản hồi ngay nhé!