Staking là gì? Tất tần tật về staking coin cho người mới

Staking là một thuật ngữ phổ biến trong lĩnh vực blockchain và tiền điện tử với phương pháp kiếm lợi nhuận độc đáo. Bằng cách staking, người dùng không chỉ đóng góp vào việc nâng cao tính bảo mật mạng lưới mà còn có thể nhận phần thưởng bằng chính loại tiền điện tử mà họ đang khóa. Vậy staking là gì? Hãy cùng tiendientu.com tìm hiểu ngay nhé!

Staking là gì?

Staking (hay còn gọi là staking coin) là quá trình nắm giữ và khóa một lượng coin nhất định trong ví cá nhân hoặc tham gia vào các nhóm Staking Pool trong một khoảng thời gian cụ thể để nhận phần thưởng.

Phần thưởng mà người tham gia staking nhận được sẽ phụ thuộc vào số lượng coin họ đã khóa và thời gian tham gia staking. Đây là một hình thức tạo thu nhập thụ động, tương tự như việc nhận lãi suất từ tiền gửi ngân hàng hoặc đầu tư ủy thác vốn, giúp nhà đầu tư có thể kiếm lợi nhuận khi hỗ trợ vận hành mạng lưới blockchain.

Ví dụ như bạn có thể Staking trên Binance cho phép người dùng tham gia khóa tài sản để nhận phần thưởng trong một giao diện thân thiện và dễ sử dụng. Sàn Binance cũng cung cấp nhiều sản phẩm staking khác nhau, bao gồm staking ETH 2.0 và staking cố định, mang đến cho người dùng cơ hội tối ưu hóa lợi nhuận từ việc nắm giữ tiền điện tử.

2 loại stake coin phổ biến

1. Staking trong cơ chế Proof-of-Stake

Proof-of-Stake (PoS) là một cơ chế đồng thuận được sử dụng trong các mạng blockchain, trong đó người xác thực (validator) được chọn dựa trên số lượng coin mà họ nắm giữ và khóa (staking) thay vì dựa trên sức mạnh tính toán như trong cơ chế Proof-of-Work (PoW). Trong PoS, những người tham gia sẽ khóa một lượng coin nhất định để trở thành người xác thực các giao dịch và tạo khối mới trên blockchain.

Khi họ hoàn thành nhiệm vụ này thành công, họ sẽ nhận được phần thưởng tương ứng với số lượng coin đã stake. Cơ chế này được thiết kế để tiết kiệm năng lượng hơn so với PoW và khuyến khích sự tham gia lâu dài vào mạng lưới bằng cách đảm bảo rằng những người nhận được lợi ích từ blockchain sẽ duy trì tính an toàn và ổn định của hệ thống.

Một số ví dụ điển hình về các dự án sử dụng cơ chế này là các nền tảng blockchain như TomoChain, IOST, OneLedger (OLT), WAX, Tron (TRX)…

PoS là cơ chế đồng thuận tổng quát nhất của hình thức “staking coin để thực hiện nhiệm vụ”. Bên cạnh đó, còn nhiều biến thể khác như PoSV, DPoS… đều hoạt động dựa trên việc staking coin.

2. Staking để nhận phần thưởng

Tương tự như gửi tiết kiệm, người dùng có thể stake token của mình trong hệ sinh thái của một dự án để nhận phần thưởng. Tuy nhiên, quá trình staking này không trực tiếp tham gia vào việc xác thực giao dịch hoặc thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến hoạt động của mạng lưới blockchain.

Thực chất, nó giống như việc khóa token, và thời gian khóa càng lâu thì phần thưởng nhận được càng lớn.

Ví dụ: Khi stake KCS trên sàn giao dịch, người dùng có thể nhận thêm KCS làm phần thưởng. Phần thưởng này được lấy từ lợi nhuận của sàn, không liên quan đến việc tạo khối mới hay phí giao dịch. KCS là một token ERC-20 trên Ethereum, và việc staking KCS không ảnh hưởng đến hoạt động của mạng lưới blockchain Ethereum.

Lợi ích của việc staking là gì?

1. Đối với người tham gia staking

• Tạo thu nhập thụ động và gia tăng số lượng coin: Thay vì để coin trên sàn giao dịch hoặc trong ví mà không sinh lời, bạn có thể tham gia staking để nhận thêm phần thưởng bằng coin. Điều này rất phù hợp cho những ai có kế hoạch nắm giữ (hold) coin trong dài hạn.
• Tiết kiệm chi phí so với cơ chế PoW: Để tham gia staking hoặc trở thành Nodes, Masternodes, bạn cần đáp ứng một số yêu cầu từ dự án như số lượng coin và cấu hình thiết bị. Tuy nhiên, với cơ chế PoS, bạn không cần đầu tư vào các máy tính mạnh mẽ như trong cơ chế PoW mà chỉ cần một thiết bị phù hợp và thiết lập một lần. Điều này giúp giảm thiểu chi phí đáng kể so với khai thác (mining) theo PoW.
• Tính an toàn: Staking được thực hiện an toàn nhờ có bản backup. Trước khi bắt đầu, bạn có thể tính toán lợi nhuận dự kiến, thời điểm mở khóa (unlock) và thời gian cần để nhận lại coin nếu quyết định un-stake. Điều này giúp bạn kiểm soát tốt hơn quá trình đầu tư của mình.

2. Đối với dự án

• Tăng cường tính phi tập trung: Trong cơ chế PoS, staking là phương thức giúp các blockchain duy trì tính phi tập trung. Quyền lực và sự kiểm soát mạng lưới được phân chia đến những người tham gia như Nodes và Masternodes, đảm bảo rằng không có một thực thể duy nhất chi phối toàn bộ hệ thống.
• Tận dụng nguồn lực bên ngoài: Các dự án có thể tận dụng sức mạnh từ cộng đồng, khi người dùng tham gia vận hành mạng lưới thông qua việc điều hành các Nodes. Điều này cho phép dự án duy trì và phát triển mà không cần trực tiếp quản lý toàn bộ hạ tầng.
• Tạo động lực tham gia: Người dùng được khuyến khích tham gia staking và nhận phần thưởng, điều này tạo ra động lực kinh tế cho người dùng để họ duy trì và thúc đẩy hoạt động của mạng lưới.
• Tăng cường tính bảo mật: Staking giúp bảo vệ mạng lưới trước các cuộc tấn công như tấn công 51%, khi mà kẻ tấn công phải kiểm soát phần lớn sức mạnh mạng lưới. Việc phân tán quyền lực qua các Nodes khiến các cuộc tấn công này khó có thể thành công.
• Ảnh hưởng đến giá trị của coin: Staking có thể tác động đến giá trị của đồng coin, và tiendientu sẽ phân tích chi tiết hơn về yếu tố này trong phần dưới nhé!

Tác động của staking tới giá đồng coin

Sau khi hiểu rõ stake coin là gì, có lẽ các nhà đầu tư sẽ thắc mắc: tại sao staking lại ảnh hưởng tới giá đồng coin đó?

Một số tác động ngay lập tức đến nguồn cung mà bạn có thể nhận thấy là: Khi coin được đem đi stake, chúng sẽ bị khóa trong một khoảng thời gian nhất định, có nghĩa là những đồng coin này không thể được giao dịch hoặc lưu thông trên các sàn giao dịch. Điều này dẫn đến việc giảm số lượng coin lưu thông trên thị trường.

Theo nguyên tắc cơ bản của cung cầu, khi nguồn cung giảm, độ khan hiếm của coin tăng lên và điều này có thể giúp đồng coin đó tăng giá.

Ví dụ về đồng TOMO:

• Ngày 10/12/2018, TomoChain thông báo chương trình cho các ứng viên Masternode.
• Ngày 14/12/2018, TomoChain chính thức ra mắt Mainnet, cho phép các Masternode stake TOMO coin và cho phép người dùng bỏ phiếu cho Masternode.
• Đến ngày 08/08/2019, có 39,851,005 TOMO (tương đương 64.5% tổng lượng coin lưu thông) đã được stake để tham gia cơ chế đồng thuận PoSV. Trong giai đoạn này, giá TOMO đã tăng tới 300% từ khi bắt đầu cho phép staking.

Do staking có khả năng làm tăng giá trị của coin, nên rất nhiều dự án đã áp dụng cơ chế này để thu hút sự ủng hộ của cộng đồng. Tuy nhiên, theo thời gian, giá trị coin không còn tăng mạnh như ban đầu và staking dần trở thành một hình thức đầu tư thụ động, tương tự như việc gửi tiết kiệm.

Các rủi ro khi staking là gì?

Staking là một hình thức đầu tư mang lại thu nhập ổn định, nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro cần lưu ý:

• Khóa tài sản trong suốt thời gian staking: Khi tham gia staking, số coin của bạn sẽ bị khóa trong một khoảng thời gian nhất định. Điều này đồng nghĩa với việc bạn không thể thực hiện các giao dịch mua, bán, hay trao đổi với số coin đó, khiến tính linh hoạt trong đầu tư bị giảm đi.
• Mất phần thưởng khi un-stake sớm: Nếu bạn quyết định un-stake trước thời hạn quy định, bạn có thể không nhận được phần thưởng đã cam kết. Hơn nữa, việc nhận lại số coin đã stake thường mất thêm khá nhiều thời gian, khiến bạn có nguy cơ bỏ lỡ các cơ hội tăng giá trên thị trường.
• Không phải lúc nào staking cũng có lãi: Rủi ro lớn nhất khi staking là sự biến động giá của đồng coin. Chẳng hạn, nếu bạn stake 1,000 coin X với giá 0.1 USD/coin cùng lãi suất 30%/năm, sau một năm bạn sẽ có 1,300 coin X. Tuy nhiên, nếu giá coin giảm xuống 0.07 USD/coin, tổng giá trị của bạn sẽ chỉ còn 91 USD, thấp hơn so với khoản đầu tư ban đầu là 100 USD.

Do đó, khi tham gia staking, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng về nguy cơ biến động giá để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

6 thông số cần chú ý khi tham gia staking

• Tỷ lệ lạm phát: Đây là tỷ lệ coin mới được sinh ra so với tổng lượng coin đang lưu hành. Trong cơ chế Proof of Stake (PoS), phần thưởng cho các staker chủ yếu đến từ phí giao dịch và các block mới được tạo ra. Điều này có nghĩa là sẽ có thêm lượng coin mới đưa vào thị trường, dẫn đến tình trạng lạm phát. Tỷ lệ lạm phát này ảnh hưởng trực tiếp đến lượng coin lưu thông và giá trị của đồng coin. Với những đồng coin sử dụng PoS, lạm phát luôn là một yếu tố quan trọng cần chú ý.
• Thời gian khóa (lock): Đây là khoảng thời gian mà coin bị khóa và không thể giao dịch. Nhà đầu tư thường có thể lựa chọn thời gian khóa ngay từ đầu, ví dụ như 1 tháng, 3 tháng hoặc 1 năm. Sau khi thời gian này kết thúc, họ mới có thể nhận lại lượng coin đã stake. Đối với các Node hoặc Masternode, thời gian khóa thường kéo dài trong suốt quá trình tham gia, và trong khoảng thời gian đó, họ sẽ nhận phần thưởng như một nguồn thu nhập.
• Thời gian mở khóa (unlock): Phần lớn nhà đầu tư có thể thực hiện un-stake trước khi kết thúc thời gian stake. Tuy nhiên, sau khi un-stake, thường cần có một khoảng thời gian chờ trước khi coin được trả lại. Quy định này giúp dự án ổn định hoạt động của mạng lưới và quản lý lượng coin un-stake lớn. Ví dụ, trong TomoChain, voter cho Masternode phải chờ 48 giờ để nhận lại coin sau khi un-stake, trong khi Masternode cần chờ 30 ngày để nhận TOMO.
• Lãi suất staking: Đây là tỷ lệ lợi nhuận mà nhà đầu tư sẽ nhận được sau một khoảng thời gian staking. Lãi suất càng cao, số lượng coin nhận được sau khi staking càng lớn.
• Số lượng tối thiểu để stake: Đây là lượng coin tối thiểu cần có để một người dùng có thể tham gia staking. Tùy vào từng dự án, con số này có thể khác nhau. Ví dụ, TomoChain yêu cầu tối thiểu 100 TOMO, trong khi Decred (DRC) yêu cầu tối thiểu 5 DRC để bắt đầu staking.
• Weight (Độ tuổi và số lượng coin): Weight là chỉ số kết hợp giữa độ tuổi và số lượng coin tham gia stake. Giá trị weight càng cao (với lượng coin lớn và thời gian stake lâu), khả năng giành được quyền xử lý giao dịch và tạo khối càng lớn, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến phần thưởng mà nhà đầu tư sẽ nhận được trong tương lai.

4 bước thực hiện staking coin cơ bản cho người mới

• Chọn loại coin có cơ chế staking: Việc lựa chọn coin phụ thuộc vào nhu cầu, nguồn vốn và kỳ vọng của bạn. Hãy xem xét các yếu tố như mức lãi suất, tỷ lệ lạm phát, độ uy tín của dự án và tiềm năng tăng giá của đồng coin.
• Cài đặt ví điện tử và chuẩn bị máy tính: Tải và cài đặt ví điện tử tương thích với loại coin mà bạn đã chọn. Đảm bảo rằng máy tính hoặc thiết bị của bạn đã sẵn sàng cho việc staking.
• Nạp coin vào ví hoặc sàn giao dịch uy tín: Chuyển số lượng coin mà bạn muốn stake vào ví hoặc nạp tiền vào các sàn giao dịch có hỗ trợ staking. Một số sàn uy tín mà bạn có thể tham khảo bao gồm Binance, OKX, và BingX.
• Theo dõi thông tin về lãi suất, lạm phát, giá và Weight: Để tối ưu hóa lợi nhuận, bạn cần liên tục theo dõi lãi suất staking, tỷ lệ lạm phát và giá trị của đồng coin. Cân nhắc đến độ tuổi và số lượng coin stake (Weight) để nhận được phần thưởng thụ động khi coin đạt độ trưởng thành.

Làm thế nào để tối ưu hoá lợi nhuận khi stake coin?

1. Đối với người có số lượng coin nhỏ

• Tham gia voting hoặc staking vào các Node đã có sẵn: Phương án tốt nhất cho bạn là tham gia voting hoặc staking vào các Node hiện có để nhận phần thưởng từ những Node này. Hình thức này có thể thực hiện ngay trên ví hoặc trên một số sàn giao dịch hỗ trợ staking.
• Kiếm thêm coin trong thời gian hold: Nếu bạn xác định giữ coin lâu dài, việc staking sẽ giúp bạn kiếm thêm một lượng coin trong khoảng thời gian này, từ đó gia tăng tài sản mà không cần phải phân tích kỹ thuật phức tạp.

2. Đối với người có số lượng coin lớn

• Linh hoạt trong việc lock coin: Những người này có thể áp dụng cách tham gia voting hoặc staking vào Node nếu muốn giữ sự linh hoạt trong quá trình khóa coin.
• Ứng cử làm Node hoặc Masternode: Họ cũng có thể cân nhắc việc ứng cử làm Node hoặc Masternode để trực tiếp tham gia xử lý giao dịch và tạo khối. Cách này sẽ giúp người staker nhận được nhiều phần thưởng hơn, nhưng cũng có yêu cầu cao hơn về việc cài đặt, kết nối phần cứng, cũng như khả năng quản lý hệ thống.

TOP 5 đồng coin có lợi nhuận stake lớn nhất (cập nhật 2024)

Đây là top 5 dự án có giá trị tài sản được khóa lại nhiều nhất tính đến tháng 10/2024, theo bảng xếp hạng của stakingreward.com:

1. Ethereum (ETH)
2. Solana (SOL)
3. Sui (SUI)
4. Aptos (APT)
5. Cardano (ADA)

Danh sách này bao gồm các dự án blockchain nền tảng áp dụng cơ chế Proof of Stake (PoS) và những dự án xây dựng trên các nền tảng blockchain khác, cho phép người dùng stake để nhận phần thưởng (Profit Share).

Ngoài 5 đồng coin nêu trên, bạn cũng có thể tham khảo thêm một số đồng coin được staking nhiều hiện nay như: Avalanche (AVAX), BNB Chain (BNB), Tron (TRX),…

Kết luận

Trên đây là tổng hợp toàn bộ thông tin về Staking là gì. Staking đã trở thành một phần quan trọng trong hệ sinh thái blockchain, không chỉ mang lại cơ hội kiếm thêm thu nhập thụ động cho người dùng mà còn góp phần tăng cường tính bảo mật và phi tập trung cho các mạng lưới. Mặc dù có nhiều lợi ích, nhưng staking cũng tiềm ẩn những rủi ro nhất định mà nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tham gia. Do đó, việc lựa chọn đồng coin phù hợp, hiểu rõ staking là gì và có kế hoạch quản lý rủi ro hợp lý sẽ giúp bạn tối ưu hóa lợi nhuận từ hình thức đầu tư này.