Ngày nay, việc gọi vốn từ cộng đồng để phát triển các dự án tiền điện tử đang dần trở thành xu hướng chủ đạo. Một trong những phương thức gây quỹ phổ biến và hiệu quả nhất trong lĩnh vực này chính là IPO. Đối với các công ty trong lĩnh vực blockchain và tiền điện tử, IPO không chỉ là cơ hội để huy động vốn mà còn là cách để dự án xây dựng thương hiệu và gia tăng uy tín trên thị trường. Vậy IPO là gì? Hãy cùng tiendientu.com tìm hiểu ngay nhé!
IPO là gì?
IPO là viết tắt của từ “Initial Public Offering”, là quá trình mà một công ty tư nhân lần đầu tiên phát hành cổ phiếu ra công chúng nhằm mục đích huy động vốn. Trong giai đoạn này, công ty sẽ niêm yết cổ phiếu của mình trên một sàn giao dịch chứng khoán, cho phép công chúng có thể mua chúng.
Cả những công ty khởi nghiệp lẫn các doanh nghiệp đã có mặt trên thị trường một thời gian dài đều có thể lựa chọn thực hiện IPO. Mục tiêu chính của việc phát hành cổ phiếu qua IPO thường là để huy động vốn nhằm thanh toán nợ, tài trợ cho các dự án phát triển, hoặc phục vụ cho các mục tiêu kinh doanh khác.
Thị trường IPO là gì?
Thị trường IPO đóng vai trò quan trọng và mang lại cho các nhà đầu tư cơ hội tham gia vào những đợt phát hành cổ phiếu lần đầu của các tổ chức. Trên thị trường này, giá cổ phiếu thường được định giá thấp hơn so với giá trị thực, nhờ vào tính mới mẻ của việc niêm yết công khai và nhu cầu tìm kiếm cổ phiếu chất lượng. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư mua cổ phiếu với mức giá hấp dẫn, từ đó họ có thể chờ đợi để bán chốt lời khi giá cổ phiếu tăng lên.
Ngoài ra, thị trường IPO cũng mang đến cơ hội cho các nhà đầu tư trở thành cổ đông lớn trong các tổ chức, cho phép họ tham gia vào công tác quản trị và quyết định chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này thường được thực hiện qua các sự kiện như đại hội cổ đông, nơi họ có thể biểu quyết về những quyết định quan trọng.
Không chỉ dừng lại ở cổ phiếu, thị trường IPO còn cho phép giao dịch các sản phẩm chứng quyền, tạo ra sự đa dạng và linh hoạt trong các loại sản phẩm được niêm yết. Sự đa dạng này mở ra nhiều cơ hội đầu tư hơn, mang lại lợi ích cho cả tổ chức phát hành lẫn các nhà đầu tư.
Phân biệt IPO, IEO và ICO trong thị trường crypto
| Tiêu chí | IPO (Initial Public Offering) | ICO (Initial Coin Offering) | IEO (Initial Exchange Offering) |
| Định nghĩa | Quá trình phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng cho các công ty tư nhân. | Quá trình phát hành đồng tiền kỹ thuật số lần đầu tiên. | Quá trình huy động vốn thông qua các sàn giao dịch tiền điện tử. |
| Mục đích | Huy động vốn bằng cách bán cổ phiếu cho nhà đầu tư. | Huy động vốn thông qua việc bán token cho nhà đầu tư. | Huy động vốn thông qua sàn giao dịch, cung cấp token cho người dùng. |
| Đối tượng đầu tư | Công chúng, các nhà đầu tư tổ chức và cá nhân đã được kiểm tra. | Bất kỳ ai quan tâm đến dự án, không cần kiểm tra. | Người dùng của sàn giao dịch đã được xác thực. |
| Quy định | Tuân thủ quy trình pháp lý nghiêm ngặt và quy định của cơ quan chức năng. | Ít quy định và giám sát, dễ dàng cho các dự án huy động vốn. | Được sàn giao dịch giám sát và đánh giá trước khi tổ chức. |
| Bảo mật | Có mức độ bảo mật cao do quy trình kiểm tra nghiêm ngặt. | Thấp, thiếu giám sát và có nguy cơ gian lận. | Cao hơn ICO nhờ vào sự giám sát từ sàn giao dịch. |
| Chiến lược tiếp thị | Sử dụng các chiến lược truyền thông và marketing mạnh mẽ để thu hút đầu tư. | Thường sử dụng phương pháp truyền thông trực tuyến, kêu gọi cộng đồng. | Tận dụng cơ sở người dùng của sàn giao dịch và các kênh truyền thông. |
| Độ khó triển khai | Khó khăn, cần nhiều thời gian và chi phí để chuẩn bị. | Dễ dàng triển khai với ít yêu cầu hơn. | Khó hơn ICO nhưng dễ hơn IPO, phụ thuộc vào sự hợp tác với sàn giao dịch. |
| Rủi ro | Thấp hơn nhờ vào quy trình kiểm tra. | Cao do khả năng lừa đảo và không minh bạch. | Thấp hơn ICO nhưng vẫn có rủi ro liên quan đến dự án. |
Xem thêm:
Ưu điểm và nhược điểm của IPO là gì?
1. Ưu điểm
Khả năng gây quỹ:
Ưu điểm đầu tiên của việc chào bán cổ phiếu IPO nằm ở khả năng huy động vốn. Số tiền thu được từ IPO mang lại nhiều lợi ích cho các công ty quyết định niêm yết cổ phiếu, ngay cả khi không tính đến các lợi ích khác. Điều này đặc biệt quan trọng khi xem xét các cơ hội đầu tư có sẵn từ nguồn vốn mới.
Các quỹ thu được từ IPO có thể hỗ trợ công ty phát triển theo nhiều cách khác nhau. Công ty có thể sử dụng số vốn từ đợt phát hành cổ phiếu lần đầu để tài trợ cho nghiên cứu và phát triển, tuyển dụng nhân viên mới, xây dựng cơ sở hạ tầng, giảm nợ, mua sắm công nghệ mới hoặc thậm chí là thâu tóm các công ty khác.
Cơ hội thoát vốn:
Mỗi công ty đều có những bên liên quan, những người đã đầu tư nhiều thời gian, tiền bạc và nguồn lực với hy vọng tạo ra một doanh nghiệp thành công. Các nhà sáng lập và nhà đầu tư thường phải chờ đợi nhiều năm mà không nhận được khoản thu nhập tài chính đáng kể nào từ các đóng góp của họ.
Do đó, việc chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng tạo ra một cơ hội “thu hoạch” cho các bên liên quan. Qua đó, họ có thể thu hồi một khoản tiền lớn hoặc ít nhất là lấy lại một phần vốn đã đầu tư vào công ty.
Tính công khai và đáng tin cậy:
Để tiếp tục phát triển, việc gia tăng tiếp xúc với khách hàng tiềm năng là cực kỳ quan trọng, đặc biệt là những người đã biết và tin tưởng vào sản phẩm của công ty. IPO có thể giúp công ty gia tăng sự phổ biến. Các nhà phân tích trên toàn cầu thường báo cáo về từng đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng để hỗ trợ khách hàng trong quyết định đầu tư.
Khi quyết định niêm yết cổ phiếu, các công ty không chỉ thu hút sự chú ý mà còn xây dựng được sự tin cậy. Để hoàn thành một đợt chào bán, công ty phải trải qua quy trình giám sát nghiêm ngặt nhằm đảm bảo thông tin cung cấp là chính xác.
Quá trình giám sát này cùng với xu hướng mà nhiều nhà đầu tư tin tưởng vào các công ty niêm yết công khai sẽ tăng cường uy tín cho công ty và các sản phẩm của họ.
2. Nhược điểm
Nhiều quy định:
Khác với các công ty tư nhân, các công ty đại chúng phải tuân thủ yêu cầu nộp báo cáo tài chính hàng năm cho Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC). Các báo cáo tài chính này phải tuân thủ các nguyên tắc kế toán được chấp nhận tại Hoa Kỳ và được kiểm toán bởi một công ty kiểm toán công đã được chứng nhận.
Các quy định của SEC không chỉ nghiêm ngặt và nặng nề mà còn đi kèm với nhiều chi phí. Để công bố công khai tình hình tài chính, công ty phải:
- Thiết lập các quy trình kiểm soát tài chính chặt chẽ hơn.
- Thuê nhân viên chuyên trách cho báo cáo tài chính và thành lập ủy ban kiểm toán, thực hiện các quy trình kiểm toán tài chính hàng quý và hàng năm.
- Hợp tác với một công ty kiểm toán và hoàn thành nhiều nhiệm vụ liên quan khác.
- Tất cả những công việc này khiến các công ty đại chúng phải tiêu tốn hàng triệu USD mỗi năm và đầu tư hàng nghìn giờ lao động.
Khả năng mất quyền kiểm soát:
Một nhược điểm lớn của IPO là rủi ro mất quyền kiểm soát của các nhà sáng lập đối với công ty của họ. Dù có nhiều cách để đảm bảo rằng những người sáng lập vẫn giữ được quyền kiểm soát lớn nhưng khi công ty đã công khai, thì ban lãnh đạo phải duy trì sự hài lòng của công chúng, ngay cả khi các cổ đông không có quyền biểu quyết.
Việc phát hành cổ phiếu ra công chúng đồng nghĩa với việc công ty thu được một khoản vốn lớn từ các cổ đông. Do đó, các cổ đông kỳ vọng công ty sẽ hành động vì lợi ích của họ, ngay cả khi quyết định đó không được sự đồng ý của những người sáng lập.
Nếu cổ đông cảm thấy rằng công ty không hoạt động để tạo ra lợi nhuận cho họ, họ có thể áp đặt sự thay đổi trong ban lãnh đạo của công ty thông qua bầu cử hoặc gây áp lực từ phía công chúng.
Chi phí giao dịch:
Các đợt IPO thường đòi hỏi chi phí đáng kể. Ngoài các chi phí định kỳ liên quan đến việc tuân thủ quy định pháp lý, việc thực hiện giao dịch IPO cũng đi kèm với một số khoản phí đắt đỏ.
Chi phí lớn nhất trong quá trình chào bán công khai là phí bảo lãnh phát hành, với tỷ lệ phí thường dao động từ 5% đến 7% của tổng số tiền thu được.
Ngoài phí bảo lãnh phát hành, các công ty còn phải chi khoảng 1.5 triệu đến 2 triệu USD cho phí pháp lý, 1 triệu USD cho phí kiểm toán và 500 nghìn USD cho phí đăng ký và in ấn. Chi phí giao dịch có thể gia tăng nếu một công ty quyết định thuê cố vấn tài chính hoặc các nhóm chuyên môn khác.
Quy trình IPO diễn ra như thế nào?
Quy trình IPO thường được thực hiện qua 5 bước cơ bản như sau:
- Chọn ngân hàng đầu tư: Công ty phát hành sẽ lựa chọn một ngân hàng đầu tư để tư vấn và cung cấp dịch vụ bảo lãnh phát hành. Các tiêu chí quan trọng khi chọn ngân hàng đầu tư bao gồm uy tín, khả năng nghiên cứu, kinh nghiệm và chuyên môn trong ngành, khả năng phân phối cổ phiếu, cũng như mối quan hệ trước đó với ngân hàng.
- Chuẩn bị tài liệu: Người bảo lãnh phát hành (thường là ngân hàng đầu tư) sẽ chịu trách nhiệm chuẩn bị và soạn thảo các tài liệu cần thiết theo yêu cầu của SEC. Những tài liệu này bao gồm thư cam kết, thư ý định, thỏa thuận bảo lãnh phát hành, tuyên bố đăng ký và tài liệu Red Herring.
- Bảo lãnh phát hành: Người bảo lãnh phát hành sẽ hoạt động như một nhà môi giới, kết nối công ty phát hành với công chúng đầu tư, nhằm giúp công ty bán số cổ phiếu ban đầu.
- Nộp tài liệu và chờ phê duyệt: Công ty sẽ nộp các tài liệu cần thiết cho SEC và chờ đợi sự phê duyệt để thông báo và tiến hành IPO.
- Tổ chức buổi Roadshow: Công ty sẽ tổ chức các buổi Roadshow để trình bày về IPO của mình đến các nhà đầu tư tiềm năng. Sự thành công hay thất bại của các buổi Roadshow này sẽ ảnh hưởng lớn đến việc xác định giá chào bán IPO.
Có nên đầu tư IPO crypto trong năm 2024?
Kể từ sau đợt IPO của Coinbase vào tháng 4 năm 2021, đã có một số công ty tiền điện tử khác niêm yết cổ phiếu, nhưng số lượng này vẫn còn khá hạn chế. Hầu hết giá cổ phiếu của các công ty này có sự biến động mạnh, chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như giá crypto, tâm lý thị trường và triển vọng kinh doanh của công ty. Vì vậy, việc đầu tư vào cổ phiếu của các dự án tiền điện tử IPO vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro do thị trường thường xuyên dao động mạnh, thiếu thông tin rõ ràng và hành lang pháp lý chưa ổn định.
Nếu quyết định đầu tư vào IPO, các nhà đầu tư nên tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng thông tin về dự án, thị trường và các yếu tố rủi ro liên quan trước khi đưa ra quyết định đầu tư.
Kết luận
Trên đây là tổng hợp thông tin về IPO là gì. Như vậy, IPO được coi là một bước ngoặt quan trọng đối với các công ty tư nhân khi họ quyết định niêm yết cổ phiếu ra công chúng để huy động vốn. Tuy nhiên, IPO cũng đi kèm với nhiều thách thức, như việc tuân thủ các quy định nghiêm ngặt và rủi ro mất quyền kiểm soát từ các cổ đông. Do đó, trước khi tiến hành IPO, các công ty cần chuẩn bị kỹ lưỡng và đánh giá toàn diện các yếu tố liên quan để đảm bảo sự thành công và bền vững trong quá trình phát triển sau này.